BYWA MYLONA Z NOWOTWOREM. ZAKAZIć SIę NIą MOżNA SZCZEGóLNIE LATEM

Zakażenie może nie dawać żadnych objawów przez długie lata. W końcu pojawiają się bóle brzucha lub ból w klatce piersiowej, nudności i kaszel, który nie ma żadnego związku z przeziębieniem. To efekt powiększania się cyst z larwami pasożyta. Ich pęknięcie jest groźne dla życia. Czym jest bąblowica i dlaczego częściej zakażamy się latem?

Bąblowica u ludzi to choroba odzwierzęca, co oznacza chorobę przenoszoną na ludzi ze zwierząt. Dwie najczęstsze postaci tej choroby u ludzi to bąblowica torbielowata i bąblowica pęcherzykowa. Szacuje się, że na bąblowicę choruje około miliona ludzi na świecie. 

Bąblowicą zakażamy się przez przypadkowe połknięcie larw tasiemca Echinococcus, gdy spożyjemy coś, co jest zanieczyszczone kałem chorych zwierząt. Mogą to być zioła, zielenina, warzywa oraz jagody zebrane w lesie czy na łące, albo rosnące na glebie skażonej zwierzęcymi odchodami (jaja tasiemca mogą przetrwać śnieg i mróz). Przeniesienie larw do ust jest też możliwe, gdy dotykamy i głaszczemy psy mające tasiemca, ponieważ zwierzęta wydalają jaja, a te zanieczyszczają futro. Stąd ważne jest, aby po kontakcie ze zwierzętami, a przed jedzeniem, umyć dokładnie ręce. 

Zobacz wideo Czy połknięcie jaj tasiemca pomaga schudnąć [NaZdrowie]

Jak atakuje bąblowica?

Rolę rolę żywicieli pośrednich Echinococcus pełni wiele zwierząt roślinożernych i wszystkożernych. W ich jelitach połknięte jaja tasiemca przekształcają się w larwy, które następnie są wydalane wraz z kałem. Żywicielami ostatecznymi natomiast są zwierzęta mięsożerne, co oznacza, że to w ich organizmach tasiemiec przeobraża się w dorosłego osobnika, dojrzewa i zaczyna się rozmnażać, czyli produkować jajeczka, które są wydalane wraz z kałem i osiadają na roślinach lub zostają w glebie. Mięsożercy zarażają się poprzez zjedzenie wnętrzności zwierząt, które są nosicielem pośrednim. 

Zdecydowana większość zakażeń bąblowicą torbielowatą u ludzi wiąże się z łańcuchem pies–owca–pies, chociaż zdarzają się także zakażenia w wyniku kontaktu z innymi zwierzętami domowymi, takimi jak kozy, świnie, bydło, wielbłądy i jaki. Jaja tasiemca są wydalane wraz z kałem zarażonych psów i mogą być spożyte przez ludzi w wyniku bliskiego kontaktu z tymi zwierzętami lub poprzez skażoną żywność.

Bąblowica pęcherzykowa z kolei jest charakterystyczna dla dzikiej przyrody. Tutaj żywicielami ostatecznymi są lisy lub inne drapieżniki, natomiast małe ssaki (głównie gryzonie) pełnią rolę żywicieli pośrednich. Ale trzeba mieć na uwadze, że udomowione psy i koty mogą również pełnić rolę żywicieli ostatecznych.

Bąblowica torbielowata jest rozpowszechniona na całym świecie i występuje na każdym kontynencie z wyjątkiem Antarktydy. Natomiast bąblowica pęcherzykowa jest spotykana na półkuli północnej, w tym w Chinach, w Federacji Rosyjskiej i w krajach Europy kontynentalnej oraz w Ameryce Północnej.

Bąblowica - zakażenie i objawy

  • Bąblowica torbielowata (E. granulosus, bąblowica jednojamowa, jednokomorowa) zwykle ujawnia się dopiero po kilku latach od zakażenia, gdy cysty (larwy tasiemca) zaczynają się rozrastać i naciskać na sąsiadujące organy. Torbiele (cysty bąblowcowe) pojawiają się najczęściej w wątrobie i płucach, rzadziej w kościach, nerkach, śledzionie, mięśniach i ośrodkowym układzie nerwowym. W zależności od zajętego organu objawy są inne. I tak, cysty w wątrobie powodują bóle brzucha, nudności i wymioty, a cysty osiadłe w płucach odpowiadają za przewlekły kaszel, ból w klatce piersiowej i duszności. Niespecyficzne objawy bąblowicy torbielowatej to anoreksja, utrata wagi i osłabienie. Torbiele nie są nowotworowe, ale rozprzestrzeniają się podobnie do guzów inwazyjnych. Jeśli pękną, mogą doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego i śmierci. 
  • Bąblowica pęcherzykowa (E. multilocularis, bąblowica wielojamowa lub wielokomorowa) nie daje żadnych objawów przez 5-15 lat. W tym czasie w wątrobie powoli rozrasta się guzowata narośl. Objawy kliniczne obejmują utratę masy ciała, ból brzucha, ogólne złe samopoczucie i objawy niewydolności wątroby. 

Postać E. multilocularis rozwija się głównie w wątrobie, wytwarzając wypustki przenikające do miąższu wzdłuż naczyń krwionośnych. W trakcie dalszego wzrostu larwy powstają pęcherzyki o średnicy od 0,5 do 6 mm, które mogą odrywać się od torbieli i tworzyć przerzuty, przemieszczając się drogą naczyń krwionośnych i chłonnych, najczęściej do płuc i mózgu - piszą eksperci w polskim serwisie rządowym gov.pl.

Bąblowicą pęcherzykową możemy się zakazić przypadkowo, jedząc leśne owoce (jagody, poziomki itp.) bezpośrednio z krzaka, jeśli te zostały wcześniej zainfekowane odchodami lisa. W naszej strefie klimatycznej ostatecznym nosicielem E. multilocularis są bowiem lisy. 

Diagnoza i leczenie

Bąblowicę wykrywa się przy pomocy badań obrazowych, takich jak ultrasonografia, a także zdjęcia rentgenowskie lub skany MRI (magnetyczny rezonans jądrowy). Dostępne są też badania krwi, które pomagają zdiagnozować infekcję, ale nie zawsze są dokładne. 

Obie postaci bąblowicy są groźne i wymagają poważnych procedur leczniczych. Leczenie bąblowicy torbielowatej obejmuje: przezskórne leczenie techniką PAIR (Puncture, Aspiration, Injection, Re-aspiration), operację chirurgiczną i leczenie lekami przeciwinfekcyjnymi. W przypadku bąblowicy pęcherzykowej  potrzeba jest poważna operacja chirurgiczna, polegająca na wycięciu cyst. Następnie choremu podaje się leki przeciwinfekcyjne. Chirurgiczne usuwanie torbieli obejmuje usunięcie części lub całości torbieli lub części wątroby.

Jak zapobiegać bąblowicy?

W przypadku bąblowicy torbielowatej zapobieganie infekcji polega na regularnym odrobaczaniu domowych zwierząt (w przypadku psów co najmniej cztery razy w roku), a także na utrzymywaniu higieny w miejscu, gdzie prowadzi się ubój zwierząt. Ważna jest też utylizacja zakażonych wnętrzności zwierząt. Można też zaszczepić owce (żywiciel pośredni) chińską szczepionką (EG95) dla zwierząt. Światowa Organizacja Zdrowia pisze, że program łączący szczepienia jagniąt, odrobaczanie psów i ubój starszych owiec mógłby doprowadzić do wyeliminowania bąblowicy torbielowatej u ludzi w mniej niż 10 lat.

Groźniejsza jest bąblowica pęcherzykowa, ponieważ niełatwo ją kontrolować. Jest roznoszona przez dzikie zwierzęta. Zaleca się regularnie odrobaczanie domowych zwierząt mięsożernych, mających kontakt z gryzoniami. Pomocne okazuje się też odrobaczanie dzikich żywicieli ostatecznych poprzez wystawianie w lesie przynęt zawierających środki przeciwpasożytnicze. Najważniejsze jest mycie rąk po każdym kontakcie ze zwierzętami, które są potencjalnie żywicielami pasożyta, a także mycie owoców i warzyw przed spożyciem. 

2024-08-01T08:42:56Z