O ROZWIJAJąCYM SIę NOWOTWORZE MOżE śWIADCZYć STAN WąTROBY. LISTA OBJAWóW
Wczesne objawy nowotworu łatwo przeoczyć. Do lekarza zgłaszamy się zwykle wtedy, gdy choroba jest już w zaawansowanym stadium. Okazuje się jednak, że nowotwory uwalniają do krwioobiegu cząsteczki, które wyniszczają wątrobę i upośledzają jej funkcje. Warto wiedzieć.
To przełomowe odkrycie. Naukowcy z nowojorskiej akademii medycznej Weill Cornell Medicine wykazali, że nowotwór może powodować objawy przypominające stłuszczenie wątroby. Dotyczy to nawet nowotworów w bardzo odległych narządach. Do takich wniosków doprowadziły badania na zwierzęcych modelach raka oraz wątrobach pacjentów, które trwały niemal 20 lat. Jak wyjaśniają autorzy, nowotwory uwalniają do krwioobiegu specyficzne cząsteczki, które doprowadzają do stanu zapalnego. Powoduje to stopniowe gromadzenie się tłuszczu i zaburza funkcje detoksykacyjne wątroby.
Guzy rosnące poza wątrobą “przeprogramowują” ten narządNowotwór wpływa na cały organizm i może powodować wiele różnych objawów (nocne poty, duszności, zmęczenie, zmiany skórne, spadek wagi). Okazuje się, że komórki nowotworowe mogą również “zdalnie” doprowadzić wątrobę do stanu przypominającego stłuszczenie. Guzy nowotworowe dokonują tego poprzez wydzielanie zewnątrzkomórkowych pęcherzyków i cząstek (EVP) zawierających kwasy tłuszczowe (zwłaszcza kwas palmitynowy). Nowotwór sprawia, że wątroba przestaje prawidłowo pełnić swoje funkcje, co może przyczyniać się do specyficznych dolegliwości.
– Nasze odkrycia pokazują, że nowotwory mogą prowadzić do poważnych powikłań ogólnoustrojowych, w tym chorób wątroby, ale sugerują również, że powikłaniom tym można zaradzić za pomocą przyszłych metod leczenia – powiedział starszy współautor badania, prof. David Lyden z Weill Cornell Medicine, który kierował badaniami ogólnoustrojowych skutków nowotworów przez ostatnie dwie dekady.
Zobacz takżeRemisja raka. Co oznacza? Ile może trwać remisja nowotworu?
Psychoonkolog: lęk przed badaniem może stanowić o naszym życiu
Stłuszczenie wątroby. Na jakie objawy zwrócić uwagę?Według nowojorskich naukowców, zaobserwowane efekty są odzwierciedleniem specyficznych strategii, dzięki którym nowotwory zapewniają sobie nie tylko przeżycie, ale i przyspieszenie rozwoju. Zaobserwowano również, że zmienione pod wpływem nowotworu wątroby, mają bardzo wysoki zapalny poziom czynnika martwicy nowotworów-α (TNF-α) i niski poziom enzymów metabolizujących leki, zwanych cytochromem P450, które rozkładają potencjalnie toksyczne cząsteczki. To może wyjaśniać, dlaczego pacjenci z nowotworami w miarę postępu choroby często coraz gorzej tolerują chemioterapię i inne leki.Po wchłonięciu przez rezydujące w wątrobie komórki odpornościowe zwane komórkami Browicza-Kupffera (które są w zasadzie osiadłymi makrofagami), ładunek kwasu tłuszczowego wyzwala produkcję TNF-α, który w rezultacie prowadzi do stłuszczenia wątroby. Chociaż naukowcy wykorzystali w badaniu głównie zwierzęce modele raka, zaobserwowali podobne zmiany w wątrobach nowo zdiagnozowanych pacjentów z rakiem trzustki, u których później rozwinęły się przerzuty w miejscach innych niż wątroba.
– Jedną z naszych bardziej uderzających obserwacji było to, że stan stłuszczenia wątroby wywołany przez EVP nie współwystępował z przerzutami do wątroby, co sugeruje, że powodowanie stłuszczenia wątroby i przygotowywanie wątroby do przerzutów to odrębne strategie wykorzystywane przez nowotwory do manipulowania czynnością wątroby – mówi dr Gang Wang, współautor pracy.
Naukowcy podkreślają, że najnowsze odkrycie świadczy również o tym, że samo stłuszczenie wątroby może sprzyjać nowotworom. Chodzi o wytwarzane w narządzie wysokoenergetyczne lipidy, które napędzają wzrost komórek nowotworowych.
– W komórkach wątroby obserwujemy nie tylko nieprawidłową akumulację tłuszczu, ale także odejście od normalnego przetwarzania lipidów, dzięki czemu produkowane lipidy są korzystniejsze dla nowotworu – mówi współautor, profesor nadzwyczajny Robert Schwartz.Dlatego pierwsze objawy stłuszczenia wątroby powinny być zawsze traktowane jak ostrzeżenie, które daje nam organizm. To, co powinno zaniepokoić, to między innymi:
- nieustanne zmęczenie, problem z najprostszą aktywnością fizyczną, złe samopoczucie mimo wypoczynku
- nieprawidłowe parametry profilu lipidowego
- podwyższenie stężenie glukozy
- ból, dyskomfort w prawym podżebrzu
- uczucie sytości nawet po niewielkim posiłku, brak łaknienia
- powiększenie wątroby
- “dziwne” zmiany skórne (np. pajączki naczyniowe, rumień na dłoniach)
Badaczom udało się złagodzić ogólnoustrojowy wpływ nowotworów na wątrobę poprzez blokowanie uwalniania EVP guza, hamowanie upakowania kwasu palmitynowego w EVP guza, tłumienie aktywności TNF-α lub eliminowanie komórek Browicza-Kupffera u zwierząt doświadczalnych. Nadal trwają badania nad potencjalnym wdrożeniem tych strategii u ludzi.
Zobacz takżeOznaki udaru mózgu. Wykorzystaj test CZAS
Rak zatok przynosowych. Nie lekceważ bólu głowy i zatkanego nosa
Źródło:
- Wang, G., Li, J., Bojmar, L. et al. Tumour extracellular vesicles and particles induce liver metabolic dysfunction. Nature (2023). https://doi.org/10.1038/s41586-023-06114-4